UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 40. oturumu, İstanbul Kongre Merkezi’nde saat 13:00 da ilk oturumla Beylerbeyi salonunda başladı. Kültür A.Ş’nin organizasyonuyla bankolarda bekleyen görevlilerce kayıtlar sabah saatlerinde alınmaya başladı.
UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin buluşması, İstanbul’un tanıtımı ve bölgede yaşanan kültürel sorunlara dünya kamuoyunun dikkatini çekmek açısından çok önemli bir fırsat niteliği taşıyor. UNESCO Dünya Miras Komitesi’ne seçilen Türkiye’nin, yaşanan terör olaylarına rağmen komitenin 40. oturumuna ev sahipliği yapıyor olması son derece önemli görülüyor. Dünya Miras Komitesi’nin yoğun gündemi çerçevesinde, dünya genelinde listeye kayıtlı bulunan 1031 alandan 156’sının koruma durumu raporları incelenip, tehlike altında bulunan Dünya Miras Listesi’ndeki alanların mevcut durumları ele alınacak. Ayrıca, Türkiye’den 10 yeni alanın kaydedileceği “Geçici Liste” gözden geçirilecek. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısını 3 bine yakın katılımcı ile ulusal ve uluslararası medya kuruluşları takip edecek.
TÜRKİYE’DEN 15 ALAN LİSTEYE KAYITLI163 ülkeden 1.031 kültürel ve doğal alanın yer aldığı Dünya Miras Listesi’nde Türkiye’den de 15 alan kayıtlı. Dünya Miras Listesi’ne 1985 yılında kaydedilen İstanbul’un tarihi alanlarından sonra sırasıyla Göreme Ulusal Parkı ve Kapadokya (1985), Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (1985), Hattuşaş-Hitit Başkenti (1986), Nemrut Dağı (1987), Xanthos-Letoon (1988), Hierapolis-Pamukkale (1988), Safranbolu (1994), Turuva Antik Kenti (1998), Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (2011), Çalahöyük Neolitik Sit Alanı (2012), Bergama Çok Katmanlık Kültürel Peyzaj Alanı (2014), Bursa-Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu (2014), Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı (2015) ve Efes (2015) girdi.
UNESCO HAKKINDA
UNESCO kelimesi, İngilizce United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization kelimelerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuştur. Dilimizde Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu biçiminde karşılanmıştır. UNESCO, Birleşmiş Milletler’in bir özel kurumu olarak İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1946 yılında kurulmuştur. Bu kurumun yasası, 1945 yılı Kasım ayında Londra’da 44 ülkenin temsilcilerinin katıldıkları bir toplantıda kabul edilmiştir. Türkiye, bu yasayı imzalayan ilk 20 devlet arasında 10.’dur.
UNESCO Sözleşmesi, ülkemizde 20 Mayıs 1946 tarihli ve 4895 sayılı kanunla onanmıştır. Bu onamanın ardından UNESCO kuruluş yasasının 7. maddesi gereğince UNESCO Genel Direktörlüğü’nün ülkemizdeki tek ve yasal temsilcisi niteliğinde olan UNESCO Türkiye Milli Komisyonu 25.08.1949 tarihinde faaliyete geçmiştir. UNESCO bütçesi, üye devletlerin iki yılda bir bu kuruma ödedikleri aidat ile sağlanır. Bu bütçe dışında Birleşmiş Milletler Özel Fonu’ndan, teknik yardım programından olmak üzere önemli para kaynakları temin edilir. Bu kaynaklar, iki yıllık UNESCO bütçesi tutarına yakındır.
UNESCO Dünya Miras Komitesi
UNESCO eğitim, bilim ve kültür alanlarındaki amaçlarını, kendisine üye olan her devlette kurulan milli komisyonlarla gerçekleştirmeye çalışır. Merkezi Paris ‘te bulunan UNESCO’nun (www.unesco.org) iç yapısı bakımından üç organı vardır: Genel Konferans, Yürütme Konseyi, Sekreterlik.Genel Konferans: Üye devletlerin temsilcilerinden oluşur. 1946-1953 yılları arasında Genel Konferans halinde her yıl toplanmış, 1954 yılından beri de iki yılda bir toplanmaktadır. Bugüne kadar 36 Genel Konferans toplanmıştır. Genel Konferans, Kurum un en yetkili organıdır. Yürütme Konseyi üyelerini ve Genel Direktörü seçer, UNESCO nun çalışma programlarını kabul eder, bütçesini belirler.
Yürütme Konseyi: Genel Konferansa katılan ve hükümetlerince aday gösterilen temsilciler arasından dört yıl için seçilen 58 üyeden oluşur. UNESCO Yürütme Konseyine 1946-1949 yılları arasından ülkemiz adına Reşat Nuri GÜNTEKİN; 1949-1951 de Ahmet Kutsi TECER; 1958-1966 yılları arasında Prof. Dr. Bedrettin TUNCEL seçilmişlerdir. Prof. Tuncel, 1964 yılı sonunda UNESCO Yürütme Konseyi Başkan Vekili olmuş, 1966 yılı sonunda UNESCO nun XX. yıldönümünde, iki yıl için (1966-1968) UNESCO Genel Konferansı Başkanı seçilmiştir. Yürütme Konseyinde ülkemiz Prof. Dr. Erdal İNÖNÜ, Prof. Talat HALMAN ve Prof. Dr. Orhan GÜVENEN tarafından temsil edilmiştir.
Sekreterlik: UNESCO Sekreterliği, Genel Konferansça altı yıl için seçilen bir Genel Direktörün yönetimi altında çalışır. Eğitim, bilim, kültür ve iletişim bölümlerine ayrılmıştır. Sekreterliğin başlıca görevi, iki yıllık UNESCO programlarının uygulanması için gerekli bütün teknik çalışmaları yapmak, tedbirleri almaktır. İlk Genel Direktör, Julian Huxley (1946-1948, İngiltere) olup kendisini Jaima Torres Bodes (1948-1952, Meksika); John Taylor (1952-1952, A.B.D.); Luther Evans (1953-1958, A.B.D.); Vittorino Veronese (1958-1961, İtalya); Rene Maheu (1962-1974, Fransa); Amadou Mahtar M Bow (Senegal, 1974 yılında ilk kez ve 1980 yılında ikinci kez seçilmiştir); Federico Mayor (İspanya, 1987 yılında bu göreve getirilmiş ve 1993 te tekrar seçilmiştir) 1995 te Koichiro Matsuura (Japonya) UNESCO genel direktörü olmuş, 2009 yılında bu göreve İrina Bokova (Bulgaristan) seçilmiştir.
UNESCO DÜNYA MİRASI LİSTESİNE ALINMA KRİTERLERİ
İnsanın yaratıcı dehasının üst düzeyde bir temsilcisi olması, dünyanın bir kültür bölgesinde veya bir dönemde mimarlık veya teknoloji, anıtsal sanatlar, kent planlama veya peyzaj tasarımı alanlarında önemli gelişmelere ilişkin insani değer alışverişlerine tanıklık etmesi,Yaşayan veya yok olan bir kültür geleneğinin veya uygarlığın istisnai, ender rastlanan bir temsilcisi olması, İnsanlık tarihinin önemli bir aşamasını veya aşamalarını gösteren bir yapı tipinin, mimari veya teknolojik bütünün veya peyzajın istisnai bir örneği olması Özellikle geri dönülmez bir değişimin etkisi altında hassaslaşmış olan çevre ile insan etkileşiminin veya bir kültürün/kültürlerin temsilcisi olan, geleneksel insan yerleşimi, arazi kullanımı veya deniz kullanımının istisnai bir örneği olması, İstisnai evrensel önem taşıyan sanatsal veya edebi eserler, inançlar, fikirler, yaşayan gelenekler ve olaylarla doğrudan veya dolaylı olarak ilgili olması (Komite bu kriterin tercihen diğer kriterler ile birlikte kullanılması gerektiğini kabul etmektedir.)
Üstün doğal görüngelere veya eşsiz doğal güzelliklere ve estetik öneme sahip alanları içermesi, Yaşamın kaydı, yer şekillerinin oluşumunda devam eden önemli jeolojik süreçler veya önemli jeomorfik veya fizyografik özellikler dahil dünya tarihinin önemli aşamalarını temsil eden istisnai örnekler olması, Kara, tatlı su, kıyı ve deniz ekosistemleri ve hayvan ve bitki topluluklarının evrim ve gelişiminde devam eden önemli ekolojik ve biyolojik süreçleri sunan istisnai örnekler olması, Bilim veya koruma açısından istisnai evrensel değere sahip tehlike altındaki türleri içeren yerler de dahil, biyolojik çeşitliliğin yerinde korunması için en önemli ve dikkat çeken doğal habitatları içermesi.
DÜNYA MİRAS GEÇİCİ LİSTESİ
Geçici Listeler hazırlanırken varlıkların Dünya Miras Komitesi’nce belirlenen kriterleri karşılama durumları ile mimari, tarihi, estetik ve kültürel, ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri de dikkate alınmaktadır. İlk kez 1994 yılında UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletilen Geçici Listemiz 2000, 2009 ve 2011 ve 2012 yıllarında güncellenmiş olup, bu listede 2 karma (kültürel/doğal) ve 35 kültürel olmak üzere toplam 37 adet varlık bulunmaktadır.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde aşağıdaki varlıklarımız yer almakta olup; detaylı bilgilere UNESCO Dünya Miras Merkezi’nin resmi web sitesi olan http://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=tr adresinden ulaşılabilmektedir: Afrodisias Antik Kenti (Aydın), Ahlat Eski Yerleşimi ve Mezar Taşları (Bitlis), Aizanoi Antik Kenti (Kütahya), Alahan Manastırı (Mersin), Alanya (Antalya), Ani Tarihi Kenti (Kars), Beçin Ortaçağ Kenti (Muğla), Bergama (İzmir), Beyşehir, Eşrefoğlu Camii (Konya), Birgi Tarihi Kenti (İzmir), Bursa ve Cumalıkızık Erken Osmanlı Kentsel ve Kırsal Yerleşimleri (Bursa), Diyarbakır Kalesi ve Surları (Diyarbakır), Efes (İzmir), Gordion Antik Kent (Ankara), Göbeklitepe Arkeolojik Alanı (Şanlıurfa), Hacı Bektaş-ı Veli Külliyesi (Nevşehir), Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri (Şanlıurfa), Hatay, St. Pierre Kilisesi (Hatay), Hecatomnus Mozelesi ve Kutsal Alanı (Muğla), İshakpaşa Sarayı (Ağrı), Karain Mağarası (Antalya), Konya Selçuklu Başkenti (Konya), Likya Uygarlığı Antik Kentleri (Antalya ve Muğla), Mamure Kalesi (Mersin), Mardin Kültürel Peyzaj Alanı (Mardin), Odunpazarı Tarihi Kent Merkezi (Eskişehir), Perge Antik Kenti (Antalya), Tarihi Anıtlar (Niğde), Sagalassos Antik Kenti (Burdur), Selçuklu Kervansarayları Denizli-Doğubayazıt Güzergâhı, St. Nicholas Kilisesi (Antalya), St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Çevresi (Mersin), Sümela Manastırı (Trabzon), Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi (Gaziantep), Zeugma Arkeolojik Alanı (Gaziantep), Kültürel olarak; Güllük Dağı-Termessos Milli Parkı (Antalya), Kekova (Antalya) Karma olarak geçici listede yer almaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder