Adalar Belediye Başkanlığı, 16 Mayıs 2014 tarihinde Adalar Vakfı’na gönderdiği tebligatla, Çınar Caddesi üzerindeki Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi’nin “belediye hizmetlerinde kullanılması planlandığından” 15 gün içinde boşaltılmasını istemiştir.
2 Haziran 2014 tarihinde sona erecek sürenin bitiminden önce sorunun çözümlenmesi için belediyeyle yaptığımız görüşmelerin sonuçsuz kalması, belediye internet sitesinde ve sosyal medyada yer alan haberler nedeniyle kamuoyuna aşağıdaki açıklamanın yapılması zorunlu olmuştur.
Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi, Büyükada iskelesine 500 metre uzaklıkta, Çınar Caddesi üzerinde, ada merkezinin hafta sonları ve yaz aylarında dayanılmaz hale gelen kalabalığının dışında, Adalılar ve ziyaretçiler için bir nefes alma, soluklanma noktasıdır, bir saklı bahçedir.
Adalar Belediyesi’ne Milli Emlak tarafından “kültür” alanı olarak tahsis edilmiştir.
Adalar Vakfı ve Adalar Belediyesi ortaklığıyla İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’na verilen “Adalar Müzesi” projesinde bu alan, Adalar Müzesi’nin “açık geçici sergiler” alanı olarak tanımlanmış ve yapılan alt ve üst yapı çalışmalarıyla Temmuz 2010’da törenle hizmete açılmıştır.
Açıldığı tarihten bugüne, taraflar arasında imzalanan protokollere dayanarak, yerel yönetimlerle STK’lar arasında örnek sayılabilecek bir modelle, tarafların en üst temsilcileri ve bir Adalı müze dostunun katılımıyla oluşturulmuş 5 kişilik Adalar Müzesi Yönetim Kurulu tarafından yönetilmekte, sadece müze, vakıf ve belediye etkinliklerine değil, bireylerin ve STK’ların kültür etkinliklerine de açık olarak kullanılmaktadır.
Bu alan iddia edildiği üzere, belediye tarafından Adalar Vakfı’na tahsis edilmiş ya da kiralanmış değildir. Söz konusu alan Adalar Belediyesi tarafından ortaklık taahhüdü gereği Adalar Müzesi’nin kullanımına verilmiştir.
Bu alanın “Adalar Müzesi geçici sergiler alanı olarak Adalar Vakfı ile müştereken kullanılması” konusunda Adalar Belediyesi’nin Meclis (02.08.2010) ve Encümen (06.07.2010) kararları vardır ve bu kararlar yürürlüktedir.
Adalar Belediyesi tarafından gönderilen tahliye tebligatına dayanak olarak gösterilen “süre bitimi” doğru olmadığı gibi, yine bu tebligatta sözü edilen “03.03.2014 tarihinde söz konusu protokolün süresinin uzatılması için meclise teklif sunulmuş ve iade edilmiş” bilgisi de doğru değildir.
Süre uzatımı için değil, vakfın sözleşmedeki bir belediye akdinin yerine gelmemesi üzerine istediği revizyon nedeniyle meclise sunulan teklif üzerine, Adalar Belediyesi Meclisi 07.03.2014 tarih ve 17 sayılı kararı ile, “taraflar arasındaki protokollerin yürürlükte ve yeterli” olduğunun altını bir kez daha çizmiştir.
“Geçici sergiler” bir müzecilik terimidir ve bu terim alanın “geçici” olduğu anlamına gelmemekte, çağdaş müzeciliğin bir gereği olarak aynı alan üzerinde farklı temalarda süresi sınırlı (6 ay, 1 yıl) sergileri tanımlamaktadır.
Nitekim Adalar Müzesi, Temmuz 2010 tarihinden bugüne söz konusu alanda özel olarak oluşturulan sergi sistemleri üzerinde, her biri Adalar tarihi, kültürü ve yaşamı üzerine çok önemli 5 geçici sergi açmıştır. Bu sergiler binlerce kişi tarafından ziyaret edilmiş, her biri için kapsamlı sergi kitapları hazırlanmış ve her sergi müze arşivine çok değerli belge, doküman ve objeler katmıştır.
Müze Yönetim Kurulu tarafından kararı 2 yıl önce verilen ve müze web sitesinde de bu yıl başından itibaren duyurulan 2014 yılı “geçici sergisi” ise 14 Haziran 2014 Cumartesi günü açılacaktır. Küratörlüğünü Burgazadalı mimarlık tarihçisi Hasan Kuruyazıcı ve tasarımını Kınalıadalı Sera Dink’in yaptığı, üzerinde 2 yıldır çalışılan, Adalar müftülüğü dahil olmak üzere dini cemaatlerle işbirliği içinde hazırlanan “Adalar’da Tanrı’nın Evleri” sergisi ve kitabı, Adalar’da süregelen çok kültürlü yaşamın tanıtımı, yaşatılması ve kıskançlıkla korunması için altın değerindedir.
800 metrekarelik bahçe içindeki alanda biri eskiden beri var olan, öteki de 2010 yılında Adalar Belediyesi tarafından yerleştirilmiş, her biri 20 m2’yi aşmayan iki demonte yapı bulunmaktadır.
Bu demonte yapılardan biri, taraflar arasındaki protokolün “sürdürülebilirlik” maddesine dayanarak Adalar Vakfı’nın kültür işletmesi olan Adaevi tarafından kullanılmaktadır. Adaevi, bu yapının kapalı bölümünü sanat sergileri ve kültür etkinlikleri için düzenlemiş, 3 yıl içinde bu minicik mekanda 600’e yakın etkinlik gerçekleştirmiş, çok daha önemlisi Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi’nin, yaz kış ve haftanın her günü ziyarete ve Adalılara açık tutulmasını sağlamıştır.
20 m2’lik ikinci demonte yapının bir bölümünde Adalar Müzesi geçici sergilerinin video sunum- obje sergilemeleri yapılmakta, kalanı da idari ofis ve depo olarak kullanılmaktadır.
Alanın Kozalak Sokağa bakan cephesindeki iki katlı kalıcı bina ise başından beri belediye hizmetleri için kullanılmaktadır. Dolayısıyla belediyenin tahliyeye gerekçe olarak ileri sürdüğü “belediye hizmetleri için ihtiyaç” duyulan kapalı alan toplamı 40 m2’den ibaret bu iki demonte yapıdır.
Sonuç olarak;
Adalar Belediyesi’nin tahliye tebligatının yürürlüğe girmesi durumunda;
1- Adalar Belediye Meclis ve Encümen kararlarıyla güvence altına alınmış protokollere açıkça aykırı bir tasarrufta bulunulmuş olacaktır.
2- Alandan tahliye edilen Adalar Vakfı değil, Adalar Müzesi ve vakıf kültür işletmesi olan Adaevi olacaktır. Bu durumda Adalar Müzesi’nin 2014 geçici sergisi olarak, bu alandaki sergileme sistemleri için üretilmiş ve başka yere de taşınamayacak olan “Adalar’da Tanrının Evleri” sergisi açılamayacak, bu durum izahı ve telafisi mümkün olmayan zararlar ortaya çıkaracaktır.
3- Her ne denirse densin, dileyen herkesin özgürce yararlanabildiği, Adaevi dostlarının “büyük bir aile gibi olduk” diye sahiplendikleri, Adalar’da yaz-kış haftanın her günü açık tek kültür merkezi kapanacaktır.
Adalar Belediyesi’ni bu haksız tasarrufundan vazgeçmeye, ortak emekle ve büyük bir sahiplenmeyle oluşturulmuş bir kültür merkezini kapatmak, ya da işlev değişikliğine gitmek yerine, seçim beyannamelerinde söz verildiği üzere “STK’larla işbirliği içinde yeni kültür ve sanat merkezleriyle yeni müzeler açılması” için çaba göstermeye, bu konuda samimi uğraş veren herkese destek olmaya davet ediyoruz.
Adalar Vakfı Yönetim Kurulu
Adalar Vakfı üzerine:
Adalar Vakfı, 1984 yılında “Adalar’ın Tarihi Tabii Değerlerini Koruma ve Turizm” Vakfı adıyla kurulmuştur. Kurucularıyla mütevelli üyeleri arasında Adalar’ın saygın bilim, kültür, iş insanları, bürokratlar, gazeteci ve yazarlar bulunmaktadır.
Vakıf, kuruluşundan bugüne çok sayıda önemli projeye imza atmıştır. Bunlar arasında Heybeliadalı ünlü romancımız Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın evinin müzeye dönüştürülmesi, Adalar Müzesi’nin kurulması, Adaevi kültür işletmesi, bugüne kadar toplam yayın sayısı 50’yi bulmuş Adalı Yayınları, 100 sayıyı çoktan aşmış aylık Adalı dergisi, Adalar’ın turizminin nitelikli, korumacı ve sürdürülebilir şekilde geliştirilmesi için yapılan sayısız çalışma, tanıtma ve danışma ofislerinin açılması, çeşitli dillerde tanıtıcı yayınlar, haritalar, rehberler üretilmesi, çeşitli dillerde web siteleri oluşturulması vb. bulunmaktadır. Ayrıca Vakıf Adalar Belediyesi ve Adalar’daki STK’larla işbirliği içinde sayısız çalışmaya destekçi ya da ortak olarak katılmıştır.
Adalar Müzesi üzerine:
Adalar Müzesi, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı projeleri kapsamında, Adalar Vakfı ve Adalar Belediyesi ortaklığıyla kurulmuştur. İstanbul’un ilk ve halen tek çağdaş kent müzesidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde özel müzeler statüsündedir. Uluslararası Müzeciler Birliği İCOM ve Uluslararası Kent Müzeleri Komitesi (CAMOC) üyesidir. Müzenin kalıcı bölümleri, Büyükada Aya Nikola bölgesindeki kapalı alandadır. Müzenin geçici sergileri, Büyükada Çınar caddesi üzerindeki Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi alanında yapılmaktadır.
Adalar Müzesi, mimarlık ve müzecilik öğrencileri için üniversitelerde pek çok kez tez konusu yapılacak kadar özel; üniversiteler, yerel yönetimler ve STK işbirliği konusunda uluslararası müzecilik camiasında bir yönetişim ve iletişim başarısı olarak adından söz ettirecek kadar örnek bir kuruluştur.
Adaevi üzerine:
Adaevi, Adalar’da yaz-kış faaliyet gösterecek bir kültür işletmesi olarak 2008 yılında Adalar Vakfı tarafından kurulmuştur. Kurulduğu 2008 Haziranından bugüne kesintisiz olarak, 1200’ye yakın kültürel etkinlik gerçekleştirmiştir. Bunlar arasında plastik sanatlar sergileri, konserler, sunum-söyleşi-sohbet toplantıları, belgesel-sinema gösterimleri, anma-kutlama etkinlikleri, çocuk ve yetişkin atölyeleri, kurslar vb.. bulunmaktadır.
