Gemi insanları, dünya ticaretinin can damarı olarak kabul edilen sektörde önemli roller üstlenirken karşılaştıkları çeşitli zorluklarla da dikkat çekiyor. Cruise ve Mega yat sektörlerinin de Pandemi sonrası büyümesinin etkileri ile denizcilikte 2025 yılında 1,5 milyon gemi insanlarının denizde istihdam edilmesi bekleniyor. Vize politikalarının neden olduğu sıkıntıların personel istihdamında ciddi sorunlara yol açtığını vurgulayan Camelot Maritime Genel Müdürü Gürbüz CAN, ‘’Gemi İnsanlarının gemiye katılımları ve yurda dönüşleri için uluslararası seyehatler sırasında karşılaştıkları vize engellerinin kaldırılması, denizciliğe ve ekonomiye ciddi bir katkı sağlayacak.’’ dedi.
Gemi insanlarının karşılaştıkları sorunlar münferit hadiselerin ötesinde genel bir durum halini almıştır. Yurtlarına iade edilemeyen Gemi İnsanları zaman zaman kontrat sürelerinin çok üzerinde gemilerde çalışmak zorunda kalmaktadır. Avrupa'da, 2020 yazında sınırlı turizm faaliyetlerinin yeniden başlamasıyla birlikte, AB üyesi olmayan Gemi İnsanlarının vize işlemlerinde bazı iyileşmeler kaydedilmişse de hala büyük zorluklar yaşanmaktadır. AB Schengen Bölgesi'ne seyahat eden Gemi İnsanlarının çoğu için konsoloslukların sınırlı kapasiteleri ve karmaşık başvuru süreçleri büyük engeller oluşturmaktadır.
Uluslararası Gemi Operasyonlarının Sürdürülebilir Olması
Denizcilik sektöründeki sivil toplum örgütlerinin etkili lobileri sayesinde Gemi İnsanlarının vize sorunlarını en aza indirmeye yönelik ileri görüşlü politikalar geliştiriliyor. Denizci bir ülke olarak, İngiltere'nin denizciler için vize aramaksızın “ok to board” yazısı ile İngiltere limanlarında gemiye katılacak Gemi İnsanlarına seyahat imkânı sunması, sektördeki personel değişim krizinin yönetilmesinde önemli bir örnektir. Bu politikalar, Gemi İnsanlarının gemiye katılımlarını ve yurtlarına dönüşlerini kolaylaştırarak sektörün karşı karşıya olduğu zorlukları hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Gürbüz CAN, ‘‘Gemi işletmelerinde vize sorunlarının azaltılmasına yönelik ileri görüşlü politikalar, denizcilik sektöründe önemli bir adım olarak kabul ediliyor. Sivil toplum örgütlerinin etkin lobi çalışmaları, denizcilerin uluslararası gemi operasyonlarını sürdürülebilir hale getirmek için önemli rol oynamaktadır.’’ dedi. CAN, bu çalışmaları memnuniyetle karşıladığını belirterek, Gemi İnsanlarının gemiye katılış, yurtlarına dönüş süreçlerinin kolaylaştırılması konusunda STK’ların dayanışmasını vurgulayarak, Gemi İnsanlarımızdan uluslararası arenada daha fazla faydalanabilmemiz için daha fazla STK’ların daha fazla çalışması, güç birliği yapması ve çözüm üretmesi gerektiğini belirtti.
‘’Vize Sorunlarıyla Mücadele İçin Kanıt Gerekiyor’’
Gemi işletmeleri, uluslararası alanda vize sorunlarıyla etkin bir şekilde mücadele edebilmek ve kalıcı çözümler bulabilmek için bakanlıklara doğru ve detaylı bilgiye dayalı raporlar sunma çağrısında bulunuyor. Schengen ülkelerindeki vize başvurularının aracı kurumlarla yaşanan sorunlarıyla ilgili belgelerin sunulması gerekliliğini belirten CAN, ‘‘Schengen ülkelerinde vize başvuruları sırasında yaşanan aracı kurumlarla ilgili sorunlar, sektör temsilcileri tarafından belgelenmiş durumda. Bu konuda doğru ve detaylı bilgiye dayalı raporların bakanlıklara sunulması, mevcut yasal düzenlemelerin iyileştirilmesi, daha adil ve etkin bir vize süreci için gerekli yükümlülüklerin oluşturulması gerekiyor. Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde firmaların haklarını korumada yetersiz kalması, Gemi İnsanlarının vize işlemlerinde zorluk yaratıyor.’’ şeklinde konuştu.
Yeşil Pasaport ve Vize Kolaylığı Çağrısı
Denizci Ülke Denizci Millet kampanyası kapsamında 1 milyon amatör denizci eğitirken, profesyonel denizcilerimiz için halen uluslararası seyahat sorununu ortadan kaldıramadığımızı belirten Camelot Maritime Genel Müdürü Gürbüz CAN, bu sorunu çözmek için ilgili tüm STK’lar ile destek vermeye hazır olduklarını belirtirek şu iki çözüm önerisini ilettirken: “Sadece Sektörün bir kademesindeki insanlara Yeşil Pasaport talep edilmesini doğru bulmuyorum ve desteklemiyorum” dedi:
1- Son beş yıl içerisinde 3 yıl deniz hizmetini ve denizcilik şirketlerinde hizmetini belgeleyen Gemi İnsanlarına Yeşil Pasaport sağlanabilir.
2- Son beş yıl içerisinde 3 yıl deniz hizmetini belgeleyen Gemi İnsanlarına ve denizcilik şirketlerinde hizmetini belgeleyen Gemi İşletme yetkililerine vize kolaylığı sağlanması için ilgili devletlerle anlaşma yoluna gidilebilir. Bunların haricinde Yurtdışı uçuş personelinin yabancı Ülkelere seyahatlerinde uygulanan prosedür ve vize kolaylığının incelenerek aynı uygulamaların Gemi İnsanlarına da sağlanabilir. Bunların çok zor şeyler olmadığını ancak Türk denizciliği önünde çok büyük engel olduğunu vurgulayan CAN, “Bu milli meselenin çözümünde rol alacak herkesin ülke denizciliğine ve ekonomisine ciddi katkı sağlanmasında payı olacağını belirtmek isterim.” açıklamasını yaptı. Türkiye’nin turizm sektöründe ve turizm personeli yetiştirme konusunda çok yol katettiğini belirten Gürbüz CAN, “Turizm otelcilik, Aşçılık okulu mezunlarının ve otellerimizde çalışan tecrübeli turizm personelinin Cruise ve Mega Yat sektörü için bulunmaz bir cevher olduğunu belirterek, seyahat sorunlarının aşılması daha çok Gemi İnsanı istihdam etmemiz anlamına geliyor.
"Türk Denizcilerinin Önündeki Engelleri Kaldırmalıyız"
Gemi İnsanlarının ülkeye ciddi döviz girdisi potansiyeli oluşturduğunu belirten ve aynı zamanda Türkiye Denizcilik Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Yardımcısı olarak görev yapan Gürbüz CAN, Filipinli denizcilerin ülkelerine yıllık 10 Milyar USD üzerinde döviz girdisi sağladıklarını dile getirerek bu sorunu denizciliğin ve ekonominin gelişmesine katkı sağlayacak milli bir mesele olarak ele almamız gerektiğini belirtti. Can, ‘‘Her yıl güverte ve makine bölümlerinden istihdam edilmek üzere 1100 uzak yol zabiti, 1000 zabit ehliyetini alıp profesyonel hayata atılıyor. Dolayısı ile seyahat engellerinin kalkmasının Türk armatörü ve işletmecisine istihdamla alakalı bir zarar getireceğine inanmıyorum.’’ dedi. Aksine seyahat engellerinin kalkmasının ülkemizde okullardan mezun olan öğrencilerin staj sorununa da katkı sağlayacağını inandığını belirten CAN, “Uluslararası Denizcilik var diyebilmemiz için Gemi insanlarımızın önünü açmalıyız ki, edindikleri tecrübeleri ve yenilikleri ülkemize daha fazla katma değer olarak sunmalarını sağlamış olalım” dedi ve ekledi, ‘‘Tüm STK’ları konu ile ilgili çözüm önerileri üretmek üzere bir araya gelmeye davet ediyorum.’’
